Çeşme’nin tek içme suyu kaynağı kritik eşikte: Su seviyesi 0,5'in altına düştü

Çeşme–Yarımada Çevre Derneği, ilçenin tek içme suyu kaynağı olan Kutlu Aktaş Barajı’nda su seviyesinin kritik eşik olan yüzde 0,5'in de altına düştüğünü açıkladı. Dernek tarafından sahada çekilen güncel görüntülerde baraj gövdesi ve çevresinin neredeyse tamamen kuruduğu, su tutma kapasitesinin ise minimum seviyeye indiği görüldü.

Dernek yetkilileri, son günlerde yaşanan yağışlara rağmen barajdaki su seviyesinde kayda değer bir artış olmadığını belirtti. Açıklamada, su kaynağının kurumasının nedenleri arasında derelerin doğal akışının engellenmesi, taş ocaklarının faaliyetleri, bölgede hızla artan yapılaşma ve ekosistemin tahribatı gösterildi.

“2026 yazında çok daha ağır bir su krizinin yaşanması kaçınılmaz olabilir” ifadelerine yer verilen açıklamada, Çeşme ve çevresinin sürdürülebilir bir su yönetimi planına acil ihtiyaç duyduğu vurgulandı.

Dernek, baraj havzasındaki dere yataklarının temizlenmesi, kaçak müdahalelerin engellenmesi ve taş ocaklarıyla ilgili yargı kararlarının uygulanması çağrısında bulundu.

Yetkililer, su seviyesindeki düşüşün hem içme suyu tedariki hem de bölgedeki tarım faaliyetleri açısından ciddi risk oluşturduğunu belirterek, “Yerel ve merkezi yönetimlerin ivedilikle önlem alması gerekiyor” uyarısında bulundu.

Açıklamanın tamamı ise şöyle, 

Çeşme’nin tek içme suyu barajı olan Kutlu Aktaş Barajı, 21 Ekim 2025 itibarıyla İZSU verilerine göre %0,5 seviyesine kadar düşmüş; derneğimiz tarafından bugün yerinde çekilen fotoğraflarda ise baraj gövdesinin neredeyse tamamen kurumuş olduğu tespit edilmiştir.

 

Geçtiğimiz yıl aynı dönemde su seviyesi %10 civarında seyretmesine rağmen bu yıl yaşanan dramatik düşüş, Çeşme’nin 2026 yazından itibaren çok daha ağır bir su krizi ile karşı karşıya kalacağını göstermektedir.

 

Yoğun yağışlara rağmen su seviyesi artmadı: Dereler baraja ulaşamıyor

Son üç haftadır Çeşme’de etkili olan yoğun yağışlara rağmen barajdaki su seviyesi %0,1 dahi artmamıştır. Bunun en önemli nedenleri şunlardır:

 

1. Barajı besleyen derelerin tıkanması:

Özellikle Germiyan tarafından gelen dereler, kaçak inşaat molozları, dolgu çalışmaları ve doğal akışı bozan müdahaleler nedeniyle baraja ulaşamamakta; bu da bölgede taşkınlara yol açarken barajın su toplamasını engellemektedir.

 

2. Mahkeme kararlarıyla yasaklanmış olmasına rağmen işletilmeye devam eden taş ocağı:

Barajın su kaynaklarının hemen üzerinde bulunan taş ocağı, defalarca verilen yürütmeyi durdurma kararlarına rağmen faaliyetini sürdürmektedir. Bu faaliyetler:

- Yeraltı su akışlarını kesmekte veya yönünü değiştirmekte,

- Barajın doğal beslenme kaynaklarını yok etmektedir.

 

3. Koruma havzasındaki yoğun ve kontrolsüz yapılaşma:

Baraj çevresinde artan kaçak yapılar, açılan artezyenler ve arıtılmamış atıklar, barajın su toplama kapasitesini neredeyse sıfıra indirmiş durumdadır.

 

Bu koşullar altında, önümüzdeki aylarda yağış olsa dahi Kutlu Aktaş Barajı’nın geçen yılki seviyesine ulaşması çok düşük bir ihtimaldir.

 

2024–2025 yazındaki su kesintileri tekrar yaşanabilir ve daha ağır olabilir

Geçtiğimiz yıl baraj suyunun bitmesi nedeniyle Temmuz ayından itibaren Çeşme’de su kesintileri başlamış, halkın yoğun tepkileri üzerine 12 Ağustos’ta Karareis Barajı’ndan Çeşme’ye su bağlanmak zorunda kalınmıştır.

 

Bu süreç:

- Çeşme turizmine,

- Ekonomiye,

- Halk sağlığına

çok ciddi zarar vermiştir.

 

Mevcut göstergeler, 2026 yazında çok daha ağır bir tabloyla karşılaşabileceğimizi göstermektedir.

 

Acil eylem planı zorunlu hale gelmiştir

Çeşme–Yarımada Çevre Derneği olarak ilgili tüm kurumlara çağrımızdır:

 

1. Çeşme için bütünsel bir su kullanım projeksiyonu acilen hazırlanmalıdır.

Bu çalışma; nüfus artışı, turizm yoğunluğu, yaz aylarındaki tüketim pikleri ve yeni su kaynakları dahil edilerek bilimsel bir temelde yapılmalıdır.

 

2. Barajı besleyen derelerin yatağı temizlenmeli ve doğal akışı derhal geri kazandırılmalıdır.

 

3. Mahkeme kararlarına rağmen işletilen taş ocağı faaliyetleri tamamen durdurulmalı, baraj havzası sıkı şekilde korunmalıdır.

 

4. Koruma havzasındaki kaçak yapılaşma, açılan artezyenler ve atık su kaynakları denetim altına alınmalıdır.

 

5. Su israfını azaltacak düzenlemeler uygulanmalıdır:

- Yazlık sitelerde yüzme havuzu doldurma denetimleri,

- Belediye şebeke suyunun tarımda kullanımının önlenmesi,

- Kaçak sulamanın tespiti,

- Oteller, restoranlar ve büyük işletmeler için zorunlu tasarruf planları.

 

Su, Çeşme’nin geleceğidir

Kutlu Aktaş Barajı’nın bugünkü durumu, yalnızca bugünün değil, Çeşme’nin yarınlarının da tehlikede olduğunu göstermektedir. Su güvenliği sağlanmadığı takdirde turizmden ekonomiye, tarımdan halk sağlığına kadar tüm yaşam alanları olumsuz etkilenecektir.

 

Çeşme–Yarımada Çevre Derneği olarak, sürecin takipçisi olmaya devam edeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.