İzmir’in kent yenileme sürecinde yaşananların perde arkası

EGELİ GAZETE/ÖZEL YAZI DİZİSİ-İzmir’i sarsan İZBETON’un Kooperatif Davası kapsamında önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve önceki dönem CHP İl Başkanı Şenol Aslanoğlu’nun da aralarında bulunduğu 65 sanık yargılanıyor. Aslanoğlu ev hapsiyle tahliye edilirken Tunç Soyer, Eski İzmir Büyükşehir Belediye Genel Sekreteri Barış Karcı, Eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya’nın tutukluluğu devam ediyor. 

İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca, 1 Temmuz 2025’te İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ'de soruşturma başlatıldı. Bu kapsamda Sayıştay raporu, mülkiye müfettişi raporu, bilirkişi raporlarına istinaden "ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma" ve "nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla 157 şüpheli hakkında gözaltı kararı verildi.
Şüphelilerden 22'sinin İZBETON AŞ, 2'sinin İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi, 3'ünün İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi, 2'sinin İş İnsanları Gaziemir Konut Yapı Kooperatifi, 3'ünün İş Alemi Yeni Yaşam Konut Yapı Kooperatifi, 3'ünün Egeli İş İnsanları Konut Yapı Kooperatifi'nde görevli olduğu, diğer 122 şüphelinin ise belediye personeli, inşaat, yapı, elektrik, mermer, ayrıştırma gibi alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin sahibi ve çalışanları olduğu belirtildi.

İzmir 1. İdare Mahkemesi’ne sunulan İddianamede; Örnekköy 3. ve 4. etap, Gaziemir-Aktepe - Emrez Mahallesi 1. etap ile Karabağlar 3. ve 4. etapta kat karşılığı inşaat işlerinde usulsüzlük yapıldığı iddiaları yer aldı.

Yargılamalar 19 Eylül 2025’te İzmir Adliyesi 23’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde 11’i tutuklu, 65 sanıkla başladı. İlk duruşmada; İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Levent İşler, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Sevcan Tınaztepe, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Sertaç Dölek, İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Gürhan Özata ve eski İZBETON Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Alphan Bozan tahliye edildi. Eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, SS İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi Başkanı Cihangir Lübiç, eski İZBETON Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Şimşek, eski İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve İZBETON Yönetim Kurulu Başkanvekili Barış Karcı ve eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya’nın tutukluluk hallerinin devamına karar verildi. 
Davanın ikinci duruşması 13 Ekim 2025’te yapıldı. 6’sı tutuklu 65 sanık yargılandı. İkinci duruşmada; CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, kooperatif başkanı Cihangir Lübiç ve eski İZBETON Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Şimşek’in tahliyesine karar verildi. Ancak Aslanoğlu hakkında adli kontrol şartı kapsamında ev hapsi uygulanmasına hükmedildi. Önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, eski İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya ve eski Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Barış Karcı’nın tutukluluk halinin devamına hükmetti. Bir sonraki duruşmanın 9 Aralık’ta Aliağa Şakran Cezaevi yerleşkesindeki duruşma salonunda yapılmasına kararı açıklandı.

Yaklaşık 3.5 aylık dava sürecinin özeti böyle. 

Bu yazı dizimiz ise davayla ya da yargılananlarla ilgili değil. O mahkemenin işi.

Bizim işimiz; Belgeleriyle birlikte bu sürecin nasıl başladığını, neler yaşandığını, bu noktaya neden gelindiğini ve olayların perde arkasını ortaya koymak.
Bu süreç, arsasını vererek ya da dışarıdan katılıp aylık ödemeler yaparak ev sahibi olmak isteyen 5 bin İzmirliyi mağdur etti. Dahası ve en önemlisi kent yenileme sürecinde kamuya olan güveni de sarstı.

İşte 3 gün boyunca sürecek yazı dizimizde bunun nedenlerini, olayların perde arkası ayrıntılarını bulacaksınız.

ERDOĞAN’IN SUÇLAMASI, KILIÇDAROĞLU’NUN TALİMATI

Türkiye’nin yüzde 90’ı gibi çok büyük bir deprem riski tehlikesi bulunan İzmir’in bir de zemin sıvılaşması gibi çok büyük bir dezavantajı var. Ne yazık ki 25 yıldır yaşanan tüm depremlere rağmen kentin yapı stoğunun yüzde 70’inden daha fazlası depreme karşı dayanıksız. Böyle bir durumda İzmir için kentsel dönüşüm hayati bir kavram. Ama bu konudaki çalışmalar ihtiyacı karşılamanın çok altında sonuçlar verdi uzun yıllar boyunca.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 21 yıl CHP’li belediyelerin yönetiminde bulunan İzmir’deki kent yenileme konusunu sık sık eleştirmesinden sonra dönemin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’e bu konuda hızla harekete geçilmesi talimatı verdi.

Bu talimat sonrası İzmir Büyükşehir Belediyesi 2020 yılı Aralık ayında çalışmalara başladı. 
İzmir Büyükşehir Belediyesi kentsel dönüşüm çalışmalarına 5393 Sayılı Belediye Kanunun 73. Maddesi kapsamında belirlenen 6 bölgede toplam 248 hektar alanda, hak sahipleri ile uzlaşma sağlayarak yerinde dönüşümü gerçekleştirmeyi hedefledi. 

Hak sahipliği tespitinden itibaren tüm çalışmalar Belediye yetkisi ve garantörlüğünde altında devam şu bölgelerde devam ediyor:
 
1- KARABAĞLAR – Uzundere Mahallesi (32 ha.)-(uzlaşma tamamlandı+yapım devam ediyor+2 etap teslim edildi.)
2- KARŞIYAKA – Örnekköy Mahallesi (18 ha.) (uzlaşma+yapım devam ediyor.+2 etap teslim edildi.)
3- GAZİEMİR – Aktepe ve Emrez Mahallesi (122 ha.) (uzlaşma+yapım devam ediyor)
4- KONAK - Ege Mahallesi (7 ha.) (uzlaşma+yapım devam ediyor.)
5- KONAK – Ballıkuyu (48 ha.) (uzlaşma devam ediyor, kentsel dönüşüm projesi çalışılıyor.)
6- ÇİĞLİ - Güzeltepe Mahallesi (21 ha.) (uzlaşma devam ediyor.)

TAPUSU ALINAN 1066 EV İÇİN 2025’TE 12 MİLYON 792 BİN LİRA KİRA ÖDENDİ

Sadece eski yıpranmış, sağlıksız yapıların yıkılarak yerine yeni yapıların yapılması, üstyapının yenilenmesi kentsel dönüşüm olarak değerlendirilmedi. Kentsel dönüşüm alanları, bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirilip çevresi ile ilişkileri gözetilerek, alan genelinde planlama yapıldı. Konut alanları ve çevrenin fiziksel yenilenmesi ile birlikte vatandaşların sosyal ve ekonomik yaşamının geliştirilmesi için bölgenin kent içindeki konumu da gözetilerek ticari akslar, sosyal donatı alanları, ulaşım bağlantıları yeniden planlandı. Kentsel dönüşüm alanlarında devam etmekte olan yaşamın sürekliliği esas alınarak vatandaşlar planlama ve kentsel tasarım süreçlerine dahil edilerek projeye katılımları sağlandı. Kentsel dönüşüm çalışmalarında hak sahipleri ile uzlaşma sağlayarak yerinde dönüşümü gerçekleştirmek temel hedef olarak belirlendi.
Kentsel dönüşüm kapsamındaki mahallelerde yerinde dönüşümün gerçekleştirilmesi neticesinde vatandaşın yeni sağlıklı konutlarda yaşaması ile birlikte; berber, kasap, bakkal vb. gibi küçük esnafın proje sonrası da faaliyetlerini yine burada sürdürebilmeleri, böylece mahalle ve mahalleli ilişkisinin güçlendirilerek devam etmesi amaçlandı.
Kentsel dönüşüm alanlarında vatandaşlar inşaatların başlamasına kadar kendi konutlarında ikamet etmekte, inşaat yapımının başlaması ile konutlarını tahliye ederek belediyeye teslim edildi. Yeni konutların teslim edilmesine kadar geçen sürede belediye imkanları dahilinde Uzundere toplu konutlarında geçici iskan imkanı sağlandı veya Belediye Meclis Kararı gereği 48 ay süre ile hak sahiplerine kira yardımı ödemesi yapıldı.
2025 yılında yapım etabı kapsamında tahliye edilen 1066 bağımsız birim için aylık 12.000,00 TL/ay olmak üzere toplam 12.792.000,00 TL. kira yardımı ödemesi yapıldı.

YARIN: TAPUSU ALINAN ALANLAR İZBETON’A NASIL DEVREDİLDİ? PROTOKOLÜN DETAYINDA NELER VAR? KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA HANGİ İHALE VE YAPIM YÖNTEMLERİ KULLANILDI? 
BUGÜNE KADAR KAÇ EV TESLİM EDİLDİ? BELEDİYE İLE İZBETON ARASINDA İMZALANAN PROTOKÜLDEKİ “KAMU” DETAYI NEYDİ? PROTOKOLE GÖRE TAŞERONA VERİLEBİLECEK ORAN NE KADARDI?